Co powinna zawierać apteczka podróżna i jakie leki warto mieć przy sobie w samolocie?

W samolocie, w trakcie lotu na dużych wysokościach, jest zmniejszone ciśnienie atmosferyczne. Warto jednak zaznaczyć, że ciśnienie w kabinie samolotu jest regulowane, aby utrzymać je na poziomie odpowiadającym wysokości około 1800–2400 metrów nad poziomem morza (w samolotach komercyjnych). Mimo to wciąż mogą występować pewne problemy zdrowotne związane z tym zjawiskiem.

Zmiana ciśnienia w kabinie samolotu, szczególnie podczas startu i lądowania, może prowadzić do nieprzyjemnych dolegliwości w uszach. Gdy ciśnienie atmosferyczne zmienia się, a przestrzeń ucha wewnętrznego nie jest w stanie wyrównać ciśnienia zewnętrznego (na przykład z powodu zablokowanego Eustachiusza), może pojawić się ból, uczucie zatkania uszu, a w niektórych przypadkach nawet uszkodzenie błony bębenkowej.

Zatykanie uszu może prowadzić do przejściowego problemu ze słuchem i uczucia pełności w uszach, co jest nieprzyjemne, ale zazwyczaj niegroźne. Aby złagodzić ból, pomocne może być żucie gumy, ssanie cukierków lub stosowanie tak zwanego manewru Valsalvy (delikatne wydmuchanie powietrza przez zatkany nos).

Wzrost lub spadek ciśnienia może pogorszyć dolegliwości związane z zatokami, szczególnie u osób cierpiących na przeziębienia, alergie lub infekcje zatok. W wyniku tego ciśnienie w obrębie zatok może nie wyrównać się prawidłowo, powodując ból i uczucie dyskomfortu. Zmiana ciśnienia może również utrudniać naturalne oczyszczanie się zatok, co może sprzyjać infekcjom.

Choć ciśnienie w kabinie jest regulowane, jest ono wciąż niższe niż na poziomie morza. U osób z chorobami układu oddechowego (na przykład astmą, przewlekłą obturacyjną chorobą płuc – POChP) niższe ciśnienie może pogorszyć wymianę gazową w organizmie, co skutkuje trudnościami w oddychaniu, uczuciem duszności czy zmniejszoną wydolnością organizmu. Warto mieć wówczas przy sobie podstawowe leki ułatwiające oddychanie lub specjalistyczny sprzęt, który trzeba zgłosić uprzednio załodze samolotu.

Zmniejszona aktywność fizyczna podczas długotrwałych lotów (szczególnie na trasach transatlantyckich) w połączeniu z niskim ciśnieniem może prowadzić do zwiększonego ryzyka zakrzepów w żyłach (tak zwany Zespół klasy ekonomicznej). Osoby z problemami z krążeniem, takimi jak żylaki, otyłość czy skłonności do zakrzepów, powinny podjąć środki ostrożności, na przykład regularnie wykonywać ćwiczenia nóg, unikać długiego siedzenia w jednej pozycji, a także skonsultować się z lekarzem przed lotem.

Zmiany ciśnienia mogą wpłynąć na równowagę, powodując zawroty głowy, zwłaszcza u osób, które są podatne na problemy z błędnikiem (na przykład osoby z chorobą Meniere’a).

Osoby z chorobami serca, takie jak niewydolność serca, nadciśnienie tętnicze, czy po zawale serca, mogą być bardziej narażone na skutki obniżonego ciśnienia w kabinie samolotu. W takich przypadkach zmniejszona zawartość tlenu może wpływać na wydolność układu krążenia, zwiększając ryzyko pogorszenia stanu zdrowia podczas lotu.

Środki uspokajające (takie jak leki nasenne, benzodiazepiny lub inne środki działające na układ nerwowy) mogą być stosowane w niektórych przypadkach w celu zredukowania lęku związanego z lataniem (tak zwany strach przed lataniem) lub ułatwienia zasypiania podczas długich lotów, ale ich stosowanie wiąże się z pewnym ryzykiem i wymaga ostrożności.

Zanim zdecydujesz się na stosowanie środków uspokajających w trakcie lotu, zdecydowanie warto skonsultować się z lekarzem, szczególnie jeśli masz jakiekolwiek problemy zdrowotne (na przykład choroby serca, układu oddechowego, problemy z ciśnieniem).

Lekarz może dobrać odpowiednią dawkę oraz rodzaj środka, który będzie bezpieczny w Twoim przypadku i nie spowoduje niepożądanych efektów ubocznych. Ważne jest, aby nie eksperymentować z nowymi lekami, zwłaszcza przed podróżą lotniczą. Skuteczne może być po prostu przyjęcie naturalnej substancji takiej jak melatonina.

Melatonina to naturalny hormon produkowany przez szyszynkę w mózgu, który reguluje rytm snu i czuwania. Jest stosowana jako suplement diety, szczególnie w celu poprawy jakości snu, zwłaszcza w przypadkach zaburzeń snu, takich jak bezsenność, zaburzenia rytmu dobowego (na przykład jet lag po zmianie strefy czasowej) czy problemy ze snem związane z pracą zmianową. Melatonina pomaga w synchronizacji cyklu snu z naturalnym rytmem biologicznym organizmu, wspomagając zasypianie. Działanie melatoniny jest łagodne, dlatego jest uważana za bezpieczną opcję w porównaniu do niektórych leków nasennych.

Jeśli strach przed lataniem jest bardzo silny, niektóre osoby otrzymują leki uspokajające na receptę, które pomagają zredukować lęk. Jednak takie leki mogą powodować senność i osłabienie zdolności do szybkiego reagowania, dlatego nie są zalecane w przypadku osób, które nie miały wcześniej doświadczenia z ich działaniem.

Istnieją restrykcje dotyczące przewożenia różnych substancji, w tym leków, ze względu na bezpieczeństwo pasażerów oraz przepisy celne i zdrowotne. Poniżej znajdziesz listę leków, które nie powinny być wniesione na pokład samolotu lub które wymagają szczególnych środków ostrożności.

Leki zawierające narkotyki lub substancje psychotropowe, takie jak opiaty (morfina, kodeina), amfetaminy, barbiturany, benzodiazepiny, mogą być zabronione lub wymagać specjalnych pozwoleń. Leki na receptę, które zawierają substancje zabronione w kraju docelowym (na przykład morfina, fentanyl, kodeina), mogą być skonfiskowane, jeśli nie posiadasz odpowiednich dokumentów potwierdzających ich legalność.

Zgodnie z międzynarodowymi przepisami bezpieczeństwa lotniczego (na przykład ICAO, TSA), pasażerowie mogą wnosić na pokład tylko płyny w pojemnikach o pojemności do 100 ml. Leki w postaci płynów, które przekraczają 100 ml, mogą zostać skonfiskowane, chyba że masz odpowiednie dokumenty (na przykład receptę) oraz zgłosisz je odpowiednim służbom bezpieczeństwa na lotnisku.

Leki wymagające przechowywania w niskiej temperaturze (na przykład niektóre insuliny, szczepionki) mogą nie być odpowiednie do transportu w kabinie samolotu, chyba że masz specjalne pojemniki chłodzące, które zapewniają odpowiednią temperaturę. Należy upewnić się, że przewożone leki są odpowiednio zapakowane i można je przechowywać zgodnie z wymaganiami producenta.

Benzodiazepiny i inne środki uspokajające mogą powodować senność lub osłabienie reakcji, co w połączeniu z innymi czynnikami, takimi jak zmiana ciśnienia, długotrwałe siedzenie czy stres, może stanowić zagrożenie podczas lotu. Stosowanie ich bez nadzoru lekarza może być niebezpieczne. Leki te mogą również być klasyfikowane jako substancje kontrolowane w niektórych krajach, a ich przewóz bez odpowiednich dokumentów może prowadzić do problemów prawnych.

Przed podróżą warto sprawdzić, czy dany lek jest dozwolony w kraju, do którego się udajesz. Wiele państw, zwłaszcza w Azji i na Bliskim Wschodzie, ma surowe przepisy dotyczące przewozu leków. Na przykład niektóre leki zawierające kodeinę, tramadol czy inne środki przeciwbólowe mogą być zabronione. Przepisy celne mogą różnić się w zależności od kraju, dlatego warto sprawdzić lokalne regulacje przed podróżą.

Leki, które mogą wchodzić w reakcje chemiczne z innymi substancjami (na przykład niektóre środki przeciwbakteryjne, środki odkażające, leki przeciwwirusowe), mogą być zabronione w transporcie w określonych warunkach. W niektórych przypadkach, na przykład leki w postaci aerozoli lub aerozoli inhalacyjnych, mogą być uznawane za niebezpieczne, jeśli ich pojemność jest zbyt duża lub nie spełniają norm bezpieczeństwa.

W przypadku leków na receptę, zwłaszcza jeśli zawierają one substancje kontrolowane, warto mieć przy sobie oryginalną receptę lub zaświadczenie od lekarza. Dotyczy to szczególnie leków stosowanych w leczeniu przewlekłych chorób (na przykład leki na cukrzycę, nadciśnienie, leki przeciwbólowe).

Jeśli przewozisz leki w płynie (na przykład insulina, krople do oczu), poinformuj służby bezpieczeństwa o ich obecności i przedstaw odpowiednie dokumenty. Wiele lotnisk pozwala na przewóz większej ilości leków, jeśli pasażer przedstawi odpowiednią dokumentację.