Prawdziwe islandzkie jedzenie — czego warto spróbować?

Mięso wieloryba na Islandii pochodzi głównie z połowów mniejszych gatunków, takich jak płetwal karłowaty. Jest ciemnoczerwone, bogate w żelazo i białko, o smaku nieco zbliżonym do dziczyzny. Dziś spożycie mięsa wielorybiego jest na Islandii tematem dyskusyjnym — część społeczeństwa je akceptuje, uznając za element tradycji, inna część kwestionuje etyczne aspekty połowów i poszukuje bardziej zrównoważonych alternatyw.

W restauracjach skierowanych do turystów często można znaleźć dania z mięsa wieloryba w formie steków lub tatara. Posiłek ten ma przybliżyć smakoszom unikalne bogactwo islandzkiego oceanu. Z drugiej strony, coraz więcej turystów decyduje się na jego niejedzenie, świadomie rezygnując z podtrzymywania kontrowersyjnej tradycji.

Lokalna islandzka kuchnia nie przestaje zaskakiwać. Maskonury, będące symbolem islandzkiej fauny, od dawna stanowiły źródło pożywienia dla mieszkańców nadmorskich wiosek. Mięso z maskonura jest ciemne i ma intensywny smak. Dawniej jedzono je głównie na terenach, gdzie dostęp do innych produktów był ograniczony. Dziś spożycie maskonurów jest znacznie rzadsze i w wielu kręgach również kontrowersyjne, z uwagi na ochronę populacji oraz zmiany w podejściu do ptaków morskich.

Turyści, którzy poszukują autentycznych, rzadkich smaków, czasem decydują się spróbować maskonura, zwykle w formie wędzonej lub duszonej. Jednak rosnąca świadomość ekologiczna sprawia, że coraz częściej w menu restauracji maskonur jest zastępowany innymi przysmakami, a Islandczycy sami odchodzą od jego konsumpcji na rzecz bardziej zrównoważonych źródeł białka.

Kolejne nietypowe, tradycyjne islandzkie jedzenie to Thorlaksmessa. To nazwa potrawy spożywanej w Dzień Świętego Þorlákura (23 grudnia), która polega na podaniu sfermentowanej płaszczki. Podobnie jak hákarl, płaszczka ta jest najpierw przechowywana w warunkach umożliwiających fermentację, co nadaje jej charakterystyczny, mocny zapach i specyficzny posmak. Tradycja ta wiąże się z dawną potrzebą konserwowania produktów, ale i z religijno-kulturowymi obchodami poprzedzającymi Boże Narodzenie.

Dla wielu Islandczyków spożywanie sfermentowanej płaszczki jest nieodłącznym elementem świątecznych obrządków, choć przybysze z zagranicy często reagują z mieszaniną fascynacji i niechęci do tej tradycji. To danie z pewnością należy do kulturowych ciekawostek, które pozwalają zrozumieć, jak ważna jest w islandzkiej kuchni umiejętność przystosowania się do surowego środowiska naturalnego.

Slátur to tradycyjna islandzka potrawa zbliżona do kaszanki, przygotowywana z krwi i wnętrzności owczych, wymieszanych z mąką i tłuszczem. Całość jest następnie gotowana i podawana w formie kiełbasianych bochenków. W przeszłości stanowiła ważny element diety islandzkich rodzin, będąc źródłem kalorii i wartości odżywczych w trudnych warunkach.

Dziś slátur jest potrawą rzadziej spotykaną na codziennym stole, ale wciąż obecną podczas specjalnych okazji i festiwali kulinarnych. Islandczycy cenią tę potrawę za jej autentyczność i historyczny rodowód, a niektórzy producenci starają się zachować tradycyjne receptury, by umożliwić turystom i młodszym pokoleniom skosztowanie oryginalnego smaku Islandii.

Pylsur (spotykany także pod nazwą „Pylsa”), choć może wydawać się mało egzotyczny, jest jednym z najbardziej rozpoznawalnych „fast foodów” na Islandii. Ten hot dog różni się od typowych europejskich odpowiedników głównie tym, że parówka zawiera w sobie mięso jagnięce. Pylsur podawany jest z cebulką, często zarówno świeżą, jak i prażoną, a także specjalnym sosem musztardowo-majonezowym.

Dla wielu turystów pylsur to nie tylko smaczna przekąska, ale i ważna część kulinarnej eksploracji kraju. W Reykjaviku kultowym miejscem jest słynna budka z hot dogami przy porcie – Bæjarins Beztu Pylsur. Spróbowanie pylsur to obowiązkowy punkt na gastronomicznej mapie Islandii, dostępny dla każdego, kto chce poznać lokalny street food. Wybierz swój lot do Reykjaviku i poznaj smak islandzkiego hot-doga.  

Odkrywanie islandzkiej kuchni wymaga dużej otwartości na nietypowe rozwiązania. Hrutspungar to potrawa przygotowywana z marynowanych jąder baranich, prasowanych razem z serwatką, a następnie krojonych w plastry. Jest to przykład ekstremalnej kuchni, która w prosty sposób obrazuje, jak Islandczycy wykorzystywali każde dostępne źródło białka, aby przetrwać ciężkie warunki. Dziś stanowi ciekawostkę kulinarną i rarytas dla śmiałków, którzy chcą skosztować czegoś zupełnie innego.

Choć hrutspungar ma wielu przeciwników, na Islandii szanuje się tradycję i umiejętność korzystania z lokalnych zasobów. Potrawa ta, podobnie jak hákarl czy fermentowane ryby, przypomina o dawnych metodach konserwacji i o tym, jak kształtowały one gust i nawyki kulinarne społeczeństwa.

Kæfa to rodzaj islandzkiego pasztetu, najczęściej wytwarzanego z mięsa owczego, podrobów oraz tłuszczu. Dodaje się do niego różne przyprawy, a czasem także suszone owoce, by nadać mu bogatszy smak. Jest to potrawa o domowym charakterze, często spotykana na stołach podczas świąt i uroczystości rodzinnych.

Smak Kæfa można opisać jako intensywny, mięsny, z delikatną nutą słodyczy (gdy dodane są owoce). Podawana z chlebem lub krakersami, stanowi ciekawą alternatywę dla bardziej znanych europejskich pasztetów. Dzięki niej można docenić kunszt i pomysłowość islandzkich kucharzy, którzy potrafią tworzyć wyraziste smaki z prostych składników.

Fiskibollur to rybne klopsiki, które powstają z mielonego mięsa dorsza lub innej białej ryby, połączonego z mąką, jajkiem i przyprawami. Następnie formuje się małe kulki i smaży je na patelni, często serwując z ziemniakami i sosem. To proste danie, ale cenione za delikatny smak, będące alternatywą dla bardziej ostrych i kontrowersyjnych potraw.

Fiskibollur są często podawane w domach jako szybki obiad lub kolacja. Dla osób odwiedzających Islandię mogą być miłą odmianą od fermentowanych specjałów, pozwalając na delikatniejsze zapoznanie się z rybnymi bogactwami wybrzeży wyspy.

To przykład jednego z bardziej kontrowersyjnych (szczególnie wizualne) potraw tradycyjnej kuchni islandzkiej. Svið to danie z ugotowanej głowy owcy, zwykle serwowanej w całości, wraz z oczami i językiem. Ugotowaną głowę podaje się z ziemniakami i rzepą. Brzmi to ekstremalnie, ale dawniej stanowiło ważny posiłek, pozwalający na wykorzystanie każdego elementu zwierzęcia. Svið jest potrawą, która testuje granice kulinarnej odwagi turysty – szczególnie gdy trzeba spojrzeć swojemu obiadowi „prosto w oczy".

Obecnie svið rzadko pojawia się na codziennych stołach, ale niektórzy Islandczycy podtrzymują tę tradycję, traktując ją jako element dziedzictwa. Turyści, którzy chcą zrozumieć tradycyjne islandzkie jedzenie, często decydują się na spróbowanie tego dania. Może wywołać ono silne emocje, ale i pozwolić docenić skromność i zaradność dawnych mieszkańców Islandii.

Islandzka jagnięcina jest ceniona za swój wyjątkowy smak, uwarunkowany naturalnymi warunkami hodowli — owce pasą się na otwartych, czystych terenach, żywiąc się mchem, trawami i ziołami.

Podobno ich mięso jest soczyste, delikatne, pachnące i przypomina nieco dziczyznę. Na Islandii to jeden z najbardziej szlachetnych produktów mięsnych. Jagnięcina pojawia się w restauracjach, domach i na stołach świątecznych. Przyrządza się ją na wiele sposobów: pieczoną, duszoną, grillowaną. Islandczycy są dumni z jakości tego mięsa.

Humar súpa to jedno z najbardziej wykwintnych dań islandzkiej kuchni, które stanowi kulinarny pomost między skarbami oceanu a smakami świata gourmets. Powstaje na bazie delikatnego mięsa homara, a jej aksamitna konsystencja oraz subtelnie słodkawy smak wynikają z połączenia skorupiaka z warzywnym wywarem, śmietanką i starannie dobranymi przyprawami.

Niektóre receptury wzbogacają ją o białe wino lub koniak, nadając kremowi z homara niepowtarzalnej głębi i aromatu. Podawana z chrupiącą bagietką lub wytrawnym pieczywem, humar súpa jest nie tylko sposobem na rozkoszowanie się świeżym, islandzkim homarem, ale i symbolem luksusu, na który warto sobie pozwolić chociaż raz w życiu.

Dziś humar súpa pojawia się w menu eleganckich restauracji, a także w bardziej swobodnych lokalach, które pragną zaprezentować turystom najlepsze oblicze islandzkich owoców morza. Wielu szefów kuchni stara się podkreślić lokalny charakter tego dania, sięgając po świeżo złowione homary z południowych wybrzeży Islandii i komponując krem z najwyższej jakości składników.

Kjotsupa to tradycyjna islandzka zupa mięsna, której bazą jest delikatne, soczyste mięso jagnięce, gotowane z warzywami takimi jak ziemniaki, marchew i rzepa. Ten prosty, a jednocześnie wyjątkowo pożywny posiłek był od wieków ważnym elementem diety mieszkańców Islandii, zwłaszcza w trudnych warunkach surowego klimatu.

Kjotsupa jest daniem niezwykle esencjonalnym – długie gotowanie sprawia, że mięso staje się miękkie i rozpada się na włókna, a bulion nabiera głębi smaku. Całość uzupełniana jest zazwyczaj ziołami lub przyprawami, takimi jak tymianek czy liść laurowy, które dodatkowo wzbogacają aromat.

Dziś islandzka zupa mięsna pojawia się zarówno na domowych stołach, jak i w menu lokalnych gospód czy restauracji, przyciągając nie tylko Islandczyków, ale także turystów spragnionych autentycznych, tradycyjnych smaków. Choć składniki i proporcje mogą się różnić w zależności od regionu czy rodzinnych receptur, niezmienna pozostaje jej treściwość i zdolność do skutecznego rozgrzania po dniu spędzonym na wietrznym wybrzeżu lub spacerze po islandzkich bezdrożach.

Choć islandzka kuchnia słynie z intensywnych, często ekstremalnych smaków, to nie brakuje w niej łagodniejszych produktów. Odkrywanie islandzkiej kuchni nie jest dedykowane wyłącznie odważnym podróżnikom. Desery, słodycze i łagodne napoje pozwalają odetchnąć i zregenerować kubki smakowe po spotkaniu z fermentowanymi rarytasami.

Islandczycy, podobnie jak inne narody nordyckie, cenią dobrą kawę, kakao i wypieki. W cukierniach można znaleźć ciasta, drożdżówki, a w lodziarniach – bogaty wybór lokalnych lodów. Słodkości i napoje często bazują na wysokiej jakości mleku, pochodzącym od krów i owiec hodowanych w czystym, wolnym od zanieczyszczeń środowisku.

Skyr to gęsty, kremowy produkt mleczny o konsystencji jogurtu, jednak technicznie jest to ser. Ma łagodny, lekko kwaskowaty smak i wysoką zawartość białka, co czyni go niezwykle popularnym wśród osób dbających o zdrowie. Islandczycy jedzą skyr od setek lat, a dziś ten produkt podbija także rynki międzynarodowe.

Skyr podaje się ze świeżymi owocami, miodem lub słodkimi dodatkami. Jest także wykorzystywany w deserach, ciastach, a nawet jako dodatek do potraw wytrawnych, by nadać im kremową strukturę. Dla turystów spróbowanie skyru to lekka, odświeżająca alternatywa dla intensywnych dań mięsno-rybnych.

Lakkris, czyli islandzka lukrecja, to przysmak, który Islandczycy bardzo sobie cenią. Charakterystyczna, czarna i intensywna, lukrecja występuje w wielu formach: cukierków, gum do żucia, a nawet w połączeniu z czekoladą. Choć nie każdy turysta doceni jej specyficzny smak, warto spróbować, chociaż kilku rodzajów, by poznać upodobania miejscowych.

W islandzkich sklepach i kawiarniach lukrecja jest wszechobecna, a producenci starają się urozmaicać jej formy i smakowe kombinacje. Niektórzy twierdzą, że lukrecja to „smak północy” – intensywna, nieco surowa, ale jednocześnie uzależniająca.

Mimo chłodnego klimatu Islandczycy uwielbiają lody. Islandzkie lody są przygotowywane z wysokiej jakości mleka i śmietany, a ze względu na czystość środowiska smakują niezwykle naturalnie. W lodziarniach można znaleźć bogaty wybór smaków, zarówno klasycznych, jak i bardziej nietypowych, często inspirowanych lokalnymi składnikami.

Jedzenie lodów na Islandii to swego rodzaju paradoks — w kraju, gdzie temperatura rzadko jest bardzo wysoka, lody są nieodłącznym elementem kultury spożywczej. To dowód, że smakołyki i przyjemności kulinarne nie znają granic klimatycznych.

Islandzki „chleb wulkaniczny” to niezwykła specjalność, która zawdzięcza swoją nazwę wykorzystaniu naturalnego ciepła geotermalnego. Tradycyjnie ciasto umieszcza się w metalowych lub drewnianych pojemnikach i zakopuje w ziemi w pobliżu gorących źródeł. Dzięki temu chleb powoli piecze się pod wpływem wysokiej temperatury i pary wodnej, nabierając charakterystycznej słodyczy oraz głębokiego, ciemnobrązowego koloru. Ta tradycja, wciąż kultywowana na Islandii, pozwala nie tylko zachować wyjątkowy smak chleba, ale także po raz kolejny pokazuje, jak Islandczycy wykorzystują siły natury w kuchni.

Choć Hverabrauð (dosłownie „chleb z gorących źródeł”) i Rugbraud (raugbröð, czyli chleb żytni) często bywają traktowane zamiennie, istotną różnicą jest sposób przygotowania. Rugbraud to po prostu gęsty, ciemny chleb żytni pieczony w tradycyjnym piecu lub garnku, natomiast Hverabrauð nabiera niepowtarzalnego aromatu dopiero po powolnym wypieku pod ziemią, w pobliżu gejzerów. Obie wersje łączy jednak gładka, pozbawiona skórki struktura oraz słodki posmak, który doskonale komponuje się z masłem, śledziem, łososiem czy innymi islandzkimi przysmakami. Ten esencjonalny chleb to obowiązkowy punkt kulinarny podczas podróży na wyspę ognia i lodu.

Laufabraud (Laufabrauð) to tradycyjne islandzkie słodycze bożonarodzeniowe, które wyróżnia się niezwykle cienką strukturą oraz bogatymi, misternie wycinanymi wzorami przypominającymi liście lub delikatne ornamenty. Przygotowuje się je z cienko rozwałkowanego ciasta, które następnie jest nacinane nożem bądź specjalnymi narzędziami, tworząc unikatowe, ażurowe kompozycje. Po wycięciu wzorów krążki ciasta smaży się w głębokim tłuszczu, dzięki czemu uzyskują one chrupką konsystencję i lekko złocistą barwę.

W Islandii wypiek (a właściwie wysmażanie) laufabraud to nie tylko kulinarna tradycja, lecz również ważny element dziedzictwa kulturowego. Rodziny i przyjaciele często spotykają się w czasie Adwentu, aby wspólnie tworzyć te artystyczne krążki i kultywować pokoleniowe techniki zdobienia. Jest to czas spędzony na rozmowach, opowieściach i przekazywaniu umiejętności kolejnym generacjom, co sprawia, że laufabraud jest znacznie więcej niż tylko świątecznym wypiekiem – to symbol więzi i kontynuacji rodzinnych tradycji.

Islandzkie vínarbrauð, często określane jako „Wiedeński chleb” lub „Wiedeńskie ciasto”, to rodzaj słodkiego pieczywa zaliczanego do grupy viennoiserie, czyli wypieków na pograniczu pieczywa i cukiernictwa. Jest ono zbliżone do znanych w całej Europie duńskich ciastek (Danish pastry) i wyróżnia się warstwową, maślaną strukturą oraz delikatnym, lekko słodkim smakiem.

Vínarbrauð zazwyczaj wypełnione jest kremem waniliowym, lukrem czy owocami, które nadają mu charakterystyczny aromat i soczystą konsystencję. Dzięki użyciu wysokiej jakości masła i długiemu procesowi laminowania ciasta, w przekroju widać regularne, cienkie warstwy ciasta i nadzienia. W Islandii vínarbrauð jest powszechnie dostępne w piekarniach, kawiarniach oraz sklepach, a jego smak i konsystencja stały się nieodłączną częścią tamtejszej kultury kulinarnej. Islandczycy spożywają je najczęściej podczas śniadania lub jako słodką przekąskę do popołudniowej kawy.

Choć w kontekście Islandii często mówi się o wyjątkowej kuchni, tutejsze napoje nie pozostają w tyle pod względem oryginalności i smaku. Surowy klimat, lokalne składniki oraz wielowiekowe tradycje zainspirowały mieszkańców do stworzenia kilku ciekawych trunków.

Brennivín to mocny, tradycyjny islandzki alkohol destylowany z ziemniaków i przyprawiany kminkiem. Jest nazywany „czarną śmiercią” ze względu na czarną etykietę butelki i mocny smak, który na początku może być przytłaczający. To trunek, który często towarzyszy degustacji hákarl – pomaga złagodzić intensywny posmak fermentowanego rekina. Mimo że brennivín to alkohol o bardzo specyficznym aromacie, wielu turystów decyduje się spróbować go choć raz, aby doświadczyć pełni islandzkich wrażeń kulinarnych.

Flóki Whiskey to pierwsza w pełni islandzka whisky, produkowana przez destylarnię Eimverk w Reykjaviku. Wytwarzana jest z lokalnego jęczmienia uprawianego w surowych warunkach islandzkiego klimatu, co nadaje jej niepowtarzalny smak i charakter.

Destylacja przeprowadzana jest z niezwykłą starannością, tak aby podkreślić unikalne nuty słodowe oraz delikatne, lekko torfowe akcenty. Dzięki wykorzystaniu tradycyjnych, rzemieślniczych metod i kontrolowaniu całego procesu od ziarna do butelki, Flóki zyskuje na autentyczności i prestiżu w świecie wysokogatunkowych trunków.

Ta islandzka whiskey jest doceniana zarówno przez koneserów, jak i entuzjastów mocnych alkoholi poszukujących nowych doznań smakowych. Flóki stanowi dowód na to, że Islandia, mimo swojej surowej, północnej aury, może zaoferować wyjątkowy destylat, który z powodzeniem konkuruje na światowym rynku whiskey.

Ceny artykułów spożywczych na Islandii są stosunkowo wysokie, co wynika z kilku czynników: trudnych warunków uprawy, konieczności importu wielu produktów oraz ogólnego, wysokiego poziomu życia. W sklepach spożywczych podstawowe produkty, takie jak mleko, chleb czy warzywa, będą droższe niż w większości krajów europejskich.

Warto jednak pamiętać, że jakość islandzkich produktów jest zazwyczaj bardzo dobra, a za ceną idzie również ich unikalność. Świeże ryby, jagnięcina czy islandzki nabiał są w stanie zrekompensować wyższy koszt, oferując niepowtarzalny smak i jakość.

Wizyta w islandzkich restauracjach, zwłaszcza tych w centrum Reykjaviku, może być sporym obciążeniem dla budżetu podróżnego. Ceny dań w lokalach gastronomicznych są zazwyczaj większe niż w innych częściach Europy, a najlepsze islandzkie restauracje oferujące rzadkie tradycyjne potrawy islandzkie oczekują bardzo wysokich kwot.

Mimo to wizyta w restauracji może okazać się niezapomnianym doświadczeniem. Wykwintne restauracje dbają o jakość i prezentację dań, a korzystanie z lokalnych składników sprawia, że posiłek jest nie tylko smaczny, ale i edukujący. Może więc warto się trochę wykosztować?

Reykjavik oferuje wiele miejsc do jedzenia — od luksusowych restauracji, poprzez bary z owocami morza, aż po food trucki i budki z hot dogami. Turyści znajdą tu zarówno egzotyczne specjały, jak i bardziej konwencjonalne przekąski. Warto odwiedzić targi i festiwale kulinarne, gdzie można spróbować różnych produktów w jednym miejscu.

W sercu Reykjaviku warto odwiedzić Café Loki, gdzie można spróbować klasycznych islandzkich przekąsek. Islenski Barinn z kolei łączy atmosferę pubu z serwowaniem tradycyjnych specjałów w luźnym, przyjaznym otoczeniu, co czyni go doskonałym miejscem na zrelaksowanie się po całym dniu zwiedzania.

Jeśli szukasz ekskluzywnych doznań kulinarnych, koniecznie zarezerwuj stolik w Fiskmarkaðurinn lub Grillmarkaðurinn, gdzie wybitni szefowie kuchni łączą nowoczesne techniki z lokalnymi składnikami, tworząc niesamowite kompozycje smakowe bazujące na rybach, owocach morza i mięsie z islandzkich hodowli. Dill Restaurant, jako pierwsza islandzka restauracja z gwiazdką Michelin, oferuje degustacyjne menu, które eksploruje lokalne, sezonowe produkty w nowatorski sposób. Natomiast Lava, restauracja znajdująca się przy słynnym Blue Lagoon, dostarcza nie tylko doskonałych dań, ale także spektakularnych widoków na geotermalne baseny i wulkaniczne krajobrazy.

Wyjątkowe doświadczenia czekają też poza stolicą — Fridheimar to nie tylko restauracja, ale i szklarnie z pomidorami, w których posiłek spożywa się otoczony zielenią, a serwowane dania, takie jak zupa pomidorowa, powstają z własnych upraw.

Na Islandii oraz bardziej popularne stają się Mathölls, czyli food halle. Skupiają pod jednym dachem wielu dostawców, oferując wiele smaków — od tradycyjnych do nowoczesnych, idealnych dla grup i kulinarnych odkrywców.

Warto również zajrzeć do Vogafjós Farm Resort, gdzie posiłek można spożyć w gospodarstwie, podziwiając krowy przez szklaną ścianę — ten bliski kontakt z naturą i świeżymi produktami tworzy atmosferę, której nie da się podrobić.